Hans Theys

__________

Hans Theys


De juiste pitch
Over werk van Alexandra Dementieva

De installatie Alien Space van Alexandra Dementieva (°1960) bestaat uit een stalen structuur die de contouren aangeeft van twee gangen die naar een cirkelvormige ruimte leiden. Tussen de fijne spijlen van deze stalen structuur zijn touwen gespannen. Achter deze touwen zijn ballonnen geklemd, die de volledige wand dichten. Je ziet dus een sculptuur die voornamelijk bestaat uit naast en boven elkaar geklemde ballonnen. De ballonnen die de gangen beschutten zijn parelmoerkleurig. De ballonnen die de wanden van de cirkelvormige ruimte uitmaken, zijn transparant. Op die ballonnen worden aan de hand van twee projectoren van buitenaf videobeelden geprojecteerd. Zo verschijnen op twee maal zestig ballonnen 120 verschillende gezichten. Deze gezichten zijn niet te zien van buitenaf. Je kan ze alleen maar scherp zien als je aan de ingang staat van beide gangen. Als je dichterbij komt, worden de gezichten waziger en als je er voor staat beginnen ze te morphen in hoofden van robotten. Een camera boven je registreert je bewegingen en stuurt zo het ‘morphen’ van de gezichten in de ballonnen. Het is alsof we ons op een geheime broedplek bevinden, die ons doet denken aan films waarin mensen gekloond worden.

Van buitenaf lijken de bewegingen en bezigheden van de mensen in de installatie op een geheimzinnig tafereel. ‘Het is niet erotisch, maar toch vreemd,’ vertelt Dementieva.

Door de gangen lopend, hoor je verschillende hoge geluidjes die uit verborgen luidsprekertjes komen. Ze zijn afkomstig van de gefilmde ‘talking heads’ en bevatten 69 talen. Ik vroeg Dementieva wat het verband was tussen de geluidjes en de beelden. ‘Ik hou van de film The Matrix en van wat Boris Groys over die film heeft geschreven,’ antwoordt ze. ‘De waarneming van de werkelijkheid zoals die geacht wordt te zijn, vergt een juiste ‘pitch’. Als de pitch onzuiver wordt, ga je spoken zien.’

Dementieva houdt van films, bijvoorbeeld de films van David Cronenberg. Ik vroeg haar hoe we naar haar werk kunnen kijken. ‘Ik zou het volledige menselijke universum willen herscheppen in een module die je in elke witte of zwarte doos kan tentoonstellen,’ antwoordde ze. Zo’n poging tot concentratie vinden we ook in de installatie Breathless.

Deze installatie bestaat uit drie cilindervormige, verticale cellen waarin je plaats kan nemen. Op de ribben van de cellen zijn honderden LED-lampjes aangebracht. Twee van de cellen zijn verbonden met het internet. Boven de cel verschijnt een woord waarvan de frequentie wordt opgezocht in de nieuwsstromen van drie nieuwsnetten (CNN, BBC en Fox). Hoe vaker een woord wordt gebruikt, hoe meer lampen er gaan branden, beginnend van de vloer en opstijgend, zodat je door licht omringd wordt. De lampjes reageren ook op je ademhaling, via een ventilatortje dat eruitziet als een microfoon.

De derde cel reageert vandaag enkel op je ademhaling, maar Dementieva wil haar ook laten reageren op het lawaai, de temperatuur, de luchtvervuiling, lichtschommelingen en tal van andere factoren die ons leven op een onzichtbare manier bepalen.

De cellen werden onlangs ook getoond in Italië, waar het woord dat het meest lichtjes deed branden ‘maffia’ was.


Montagne de Miel, 20 april 2013