Hans Theys ist Philosoph und Kunsthistoriker des 20. Jahrhunderts. Er schrieb und gestaltete fünzig Bücher über zeitgenössische Kunst und veröffentlichte zahlreiche Aufsätze, Interviews und Rezensionen in Büchern, Katalogen und Zeitschriften. 

Diese Plattform wurde von Evi Bert (M HKA : Centrum Kunstarchieven Vlaanderen) in Zusammenarbeit mit der Royal Academy of Fine Arts Antwerpen (Forschungsgruppe ArchiVolt), M HKA, Antwerpen und Koen Van der Auwera entwickelt. Vielen Dank an Fuchs von Neustadt, Idris Sevenans (HOR) und Marc Ruyters (Hart Magazine).

ESSAYS, INTERVIEWS & REVIEWS

Jan Kempenaers - 2012 - De schaduw van de dood [NL, essay]
Text , 1 p.




__________

Hans Theys


De schaduw van de dood
Enkele woorden over het werk van Jan Kempenaers



Een meester van het niet tonen, die onze zucht naar kitsch en andere vormen van romantiek lang op de proef heeft gesteld, is de fotograaf Jan Kempenaers (°1968), die aanvankelijk vooral semi-urbane landschappen fotografeerde, vanuit een hoger gelegen standpunt, waarbij de heterogene ingrepen van de mens op het bijna tot braakland verworden landschap de krachtlijnen van de composities werden. Wat Kempenaers, die grote negatieven belichtte met een technische camera, hierin aanvankelijk boeide, was de mogelijkheid foto’s te maken die een zo breed mogelijk blikveld toonden en, uitvergroot, details reveleerden die hij met het blote oog niet kon zien. Dit werd aangrijpend, toen we op foto’s die hij eind jaren negentig maakte van gebouwen in Sarajevo kogelgaten konden ontwaren, die als zwarte gaten tussen de korrels van de foto’s leken op te duiken, als verdwijnpunten van het beeld van onze werkelijkheid, als getuigen van de geboorte en de dood van de foto, die immers altijd opdoemt uit het wit en alleen als de ontwikkeling ergens wordt stopgezet, niet volledig zwart wordt.
Van deze kunstenaar beschikt het M HKA onder meer over een foto die op het moment van de aanschaf atypisch was voor het werk van Kempenaers, maar zijn huidige werk op een wonderlijke manier lijkt aan te kondigen. Op de foto zien we een golvend berglandschap waarvan de groene huid doorsneden wordt door kronkelende wegen. In de jaren tachtig had Kempenaers onder meer het werk leren kennen van fotografen als de Amerikaan Timothy O’Sullivan (1840-1882) en de Britse fotograaf Roger Fenton (1819-1869), van wie hij vooral de foto’s van landschappen en ruïnes bewonderde. In de schijnbaar atypische foto Sarajevo#1 en in de andere Sarajevo-foto’s zien we echter een gelijkenis opdoemen met Fentons huiveringwekkende foto The Valley of the Shadow of Death (1855) die hij maakte tijdens de Krimoorlog en waar we pas bij een nadere beschouwing ontdekken dat het landschap bezaaid ligt met kanonskogels.
Sinds 2006 is Kempenaers, als doctorandus aan het KASK in Gent, het werk van de genoemde fotografen gaan toetsen aan de criteria van het pittoreske. Tegelijk is zijn werk ook veranderd. Ik denk niet dat er een rechtstreeks verband is tussen beide, al kunnen ze wel eenzelfde oorzaak hebben.
Vroeger fotografeerde Kempenenaers altijd bij grijze hemel, maar sinds hij monumenten in Kroatië is gaan fotograferen, maakt hij soms gebruik van het laatste opgloeiend licht van de ondergaande zon. Het is vreemd. Vroeger wist deze man dat hij niets wilde fotograferen, hij wilde enkel foto’s maken en ernaar kijken. Nu breekt de wereld binnen, ze laat zich niet meer temmen of vervlakken. Hij zegt dat zijn foto’s binnenkort misschien abstract worden. Dat kan kloppen, want ze worden al enkele jaren steeds sensueler en sculpturaler. Ze groeien. Ze ontsnappen aan de maker. Ze doen hun eigen zeg.
(Hoe dichter we bij de natuur komen, zo lijkt het, hoe dichter we onze droom van het eeuwige leven benaderen en hoe naakter we staan naast de dood.)


Montagne de Miel, 30 mei 2012