Hans Theys

__________

Carla Van Campenhout


K R A S J  3: Hedendaagse kunst op tien plekken in Ninove en Lieferinge
Een gesprek met curator Hans Theys


- Opnieuw kunnen de inwoners van Ninove kennis maken met tal van hedendaagse kunstwerken die op tien verschillende plekken in de stad te zien zullen zijn. De vorige edities van deze tweejaarlijkse tentoonstelling, die wordt georganiseerd door de Stad Ninove, werden samengesteld door Koen De Decker en Ilse Roosen. Wat was uw uitgangspunt voor deze tentoonstelling?

Theys: De stad Ninove is onder meer bijzonder door haar uitzonderlijk mooie omgeving. Dat wilde ik zichtbaar maken. Bijvoorbeeld door kunstwerken te tonen in de Kerk van Onze-Lieve-Vrouw-Lichtmis in Lieferinge, maar ook door de prachtige film ‘Travel’ van David Claerbout te programmeren. In die film, die vertoond wordt in het voormalige postsorteercentrum, naast het postkantoor, maken we kennis met een miraculeuze jungle, die zich uiteindelijk in het midden van de Vlaamse Ardennen lijkt te bevinden. De hele film is een droom, geconstrueerd met 3D animatie.

- De titel van de film verwijst naar het thema van de tentoonstelling?

Theys: Het vertrekpunt van de tentoonstelling is de omstandigheid dat sommige Ninovieters die hebben gestudeerd of kunstenaar zijn geworden niet naar hun geboortestad terugkeren. Dat thema verbinden we met de thema’s immigratie, verplaatsing en misplaatstheid in het algemeen. Alle kunstenaars zijn geselecteerd vanuit deze optiek.

- Kunt u een voorbeeld geven?

Theys: Van de Franse, in Brussel wonende fotografe Isabelle Arthuis zal op de graanmarkt een monumentale foto te zien zijn die wordt afgedrukt op een banner. De foto maakt deel uit van een reeks waarvoor ze is teruggekeerd naar haar geboortestreek in Bretagne, waar ze aan een tiental landbouwers heeft gevraagd wat voor hen het mooiste uitzicht is. Eén van hen toonde haar een boom. Die boom brengen we naar het centrum van de stad.

- Wat bedoelt u met ‘misplaatstheid’?

Theys: Veel kunstwerken en gedachten ontstaan door iets te verplaatsen of ondersteboven te bekijken. Door de bezoekers uit te nodigen naar de kerk van Lieferinge te reizen willen we de stad binnenstebuiten trekken als een sok. De toegang tot de kerk zelf gebeurt via de sakristie, zodat je haar op een andere manier gaat ervaren, net zoals je een theater of een warenhuis anders ervaart als je die via een dienstingang betreedt.

- Wat is er in de kerk te zien?

Theys: Allereerst de kerk zelf, natuurlijk, die pas is gerenoveerd. Daarnaast tonen we een prachtig vliegtuig van Panamarenko, een speciaal voor de tentoonstelling gemaakte sculptuur van Berlinde De Bruyckere en een recent werk van Karl Philips. De onderliggende thema’s van Panamarenko’s werk zijn de reis, de verplaatsing, de ervaring en het leerproces. Philips is een nomade, die werk maakt dat vertrekt van semipublieke ruimtes. Hij laste een kooi rond drie drank- en snoepautomaten en voorzag bovenin een slaapplek voor een dakloze, een zwerver of een vluchteling.

- Er komen ook kunstwerken in de Abdijkerk en de Hospitaalkerk?

Theys: In de Abdijkerk komt een ingreep van de Ninoofse kunstenaar Koen De Decker, die de aandacht wil vestigen op het prachtige atmosferische perspectief in de houten bas-reliëfs van Theodoor Verhaegen. Voor een van de bas-reliëfs komt een trapje, zodat je het werk beter kan zien. In de Hospitaalkerk komen twee werken van de in Azië opgegroeide fotograaf Max Pinckers. Die reist momenteel doorheen de Verenigde Staten, waar hij twee nieuwe foto’s voor Krasj zal maken. Daarnaast zullen er drie sculpturen te zien zijn van de banneling Jimmie Durham. Twee menselijke figuren en een houten toren, die hij maakte als pendant van de Romboutstoren in Mechelen.

- Jimmie Durham is een cherokee?

Theys: Dat schrijft hij toch, ja. Het bijzondere aan de cherokee-natie is dat hun banden niet etnisch waren, maar politiek. Ze namen zogenaamde vreemdelingen op in hun groep. Een van de voorouders van Durham was een Europeaan. Het is schrijnend deel uit te maken van zo’n open cultuur en dan uit je eigen land verdreven te worden. Durham beschouwt de stedelijke architectuur ook als iets vijandigs. Zijn houten toren is als een verzet. Tegelijk heeft hij zijn eerste vorming gekregen op een christelijk geïnspireerde school. ‘Our souls will be as white as snow,’ zingt hij in een ontroerend filmpje. Hij denkt in de taal van de vijand.

- Op de Abdijsite is nog een andere toren te zien?

Theys: Een tien meter hoge eikenhouten wenteltrap van Gauthier Oushoorn. De trap gehoorzaamt aan wiskundige wetten die het ego van de kunstenaar vervangen, zoals in de Islamitische kunst. In die zin dialogeert het met de nomadische sculptuur van Koen De Decker, die op de knekelberg van de abdijsite een ritmische compositie maakt met schuine lijnen, die in het geheim een strak vierkantig raster volgen.

-Veel mensen denken dat hedendaagse kunst niet voor hen is weggelegd. Dat je er niets van kan begrijpen zonder erover te lezen.

Theys: Kunst heeft minder te maken met begrijpen dan met voelen en kijken. Het is wel zo dat je je blik kan scherpen of dat je gevoeliger kan worden voor bepaalde vormen. Stukadoors en vloerders kunnen zien of een muur of een vloer recht is, drukkers zien de blauwe tint in het groen van een weiland, boomliefhebbers kunnen de meeste bomen herkennen aan hun silhouet. Elk vak vergt oefening. En hoe meer je oefent, hoe beter je iets kan zien. Maar als een kunstwerk je niet raakt of ontroert, moet je er niet mee bezig blijven. Je kan het dan later nog eens proberen. Toch heb ik geprobeerd een tentoonstelling samen te stellen die iedereen kan aanspreken. Ik vind het heel bijzonder dat het stadsbestuur deze tentoonstelling mogelijk maakt. Kunstwerken moet je in het echt zien. Hoeveel mensen in Ninove hebben al een werk van Berlinde De Bruyckere of Panamarenko in het echt gezien? En hoeveel jonge mensen? Ik ken twee mensen die besloten hebben kunstenaar te worden toen ze op hun zestiende een tentoonstelling van Panamarenko hebben gezien. Zo’n zestienjarige moeten we kunnen bereiken. En tegelijk zou het fijn zijn als de mensen uit de stad eens naar Lieferinge trokken en als we mensen uit Antwerpen, Gent en Brussel naar Ninove kunnen halen.

- Een van de mensen die je vanuit Antwerpen naar Ninove haalt is de kunstenares Els Vanden Meersch, die in Ninove geboren is.

Theys: Ja, haar ouders wonen nog altijd in de buurt van de kerk. Els is een reizende fotografe, die de voorbije jaren foto’s en films maakte in Turkije en Iran. Momenteel doctoreert ze aan de Antwerpse academie. In het Oud Stadhuis toont ze een video en een reeks foto’s die te maken hebben met dit doctoraat. We laten haar heel even thuiskomen.

- Er zullen ook tekeningen te zien zijn van een andere kunstenaar uit Ninove, Rik de Boe?

Theys: Rik De Boe maakt prachtige houtskooltekeningen met lichte ontsporingen die de textuur verraden. Zijn werk zal te zien zijn in de Koepoort, die bijvoorbeeld een ideale omgeving vormt voor zijn kopieën van fragmenten van Vermeer.


31 augustus 2016