Hans Theys

Dat de experimenten waarmee Panamarenko de insectenvlucht nabootst bijzonder innoverend zijn, bewijst hij tijdens de jaren zeventig en tachtig met zijn Meganeudons, Chisto's en Umbilly's. Om de trilbeweging van de insectenvleugels te imiteren, maakt hij gebruik van een torsie­stang als verend mechanisme om de vleugels te laten trillen en/of terugklappen. Hoe ingenieus ook, het blijft lange tijd de vraag of er ook werkelijk insecten bestaan die zich voortbewegen volgens het door Panamarenko ontwikkelde trilmechanisme. Na zijn tentoonstelling in 1977-78 in het Van Abbemuseum in Eindhoven, waar onder meer de Umbilly I voor het eerst wordt getoond, laat professor Hirsch Panamarenko een wetenschappelijk artikel lezen waaruit blijkt dat een dergelijk insect wel degelijk bestaat. Panamarenko triomfeert: "Ik had dat principe van de trillende en wegflappende vleugels allang voordien bedacht, maar de wetenschap heeft nooit zo 'n systeem gebouwd. Ik wist dat het met een verend systeem moest, omdat de vleugels anders gewoon zouden afbreken. Echte insecten moeten het trouwens ook zo doen. Het is niet dat die zomaar wat met hun vleugels zwaaien zoals wij dat met ons armen doen, he! Zo'n insect heeft een mechanisme dat automatisch werkt, dat is instinctief.. ."

Het insect heet encarsia formosa, een sluipwesp waarvan bijna uitsluitend vrouwelijke exemplaren van ongeveer o,6 mm groot bestaan. Die wesp is een ideaal biologisch bestrijdingsmiddel tegen de witte vlieg, een typische kasplaag die vele gewassen bedreigt. In 1987 geeft Panamarenko de naam van de sluipwesp aan een object met twee doorzichtige vleugels die aangedreven worden door een elektromotor. Het object wordt uitgegeven op vijftig exemplaren en dient als relatiegeschenk voor de Belgische Vereniging der Banken. Panamarenko construeert de ronde sokkel waarop de vleugels van de Encarsia-Formosa gemonteerd zijn dan ook als een spaarpot. Zodra er een muntstuk in de gleuf geworpen wordt, start het mechanisme en beginnen de vleugels te klappen.

"Dat artikel bewees in elk geval dat mijn mechanisme  een goed mechanisme is, want zo'n insect bestaat in het echt!" - Panamarenko