Hans Theys is een twintigste-eeuws filosoof en kunsthistoricus. Hij schreef en ontwierp tientallen boeken over het werk van hedendaagse kunstenaars en publiceerde honderden essays, interviews en recensies in boeken, catalogi en tijdschriften. Al deze publicaties zijn gebaseerd op samenwerkingen of gesprekken met de kunstenaars in kwestie.

Dit platform werd samengesteld door Evi Bert (M HKA / Centrum Kunstarchieven Vlaanderen). Het kwam tot stand in samenwerking met de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen (Onderzoeksgroep ArchiVolt), M HKA, Antwerpen en Koen Van der Auwera. Met dank aan Idris Sevenans (HOR) en Marc Ruyters (Hart Magazine).

ESSAYS, INTERVIEWS & REVIEWS

xpo - 2016 - K R A S J 3 [NL, gallery text]
Tekst , 8 p.




__________

Hans Theys


K R A S J 3
Wandelgids voor een groepstentoonstelling op verschillende locaties



Panamarenko

Het werk van Panamarenko (1940) vertrekt altijd van de reis, in de betekenis van het romantische verlangen elders te zijn en het modernistische verlangen altijd meer bij te leren. Zijn hele leven heeft hij toestellen bedacht en gebouwd die op een onverwachte, tegendraadse manier zouden moeten kunnen functioneren. Door dit te proberen, ontdekte hij telkens opnieuw waarom dit niet mogelijk was, waardoor hij een intieme kennis opdeed van de bestudeerde materialen en technieken. Soms ging het om elektronisch bestuurde, dansende kippen, soms om magnetische vliegende schotels, soms om rubberhelikopters, soms om duiktoestellen, soms om mensenkrachtvliegtuigen en soms om vliegtuigen die werden aangedreven door een motor zoals het hier tentoongestelde Raven’s Variable Matrix. Altijd moeten verschillende factoren tegen elkaar worden afgewogen. Ontploffingsmotoren maken veel lawaai, elektrische motoren vergen zware batterijen. Zo volgen Panamarenko’s tuigen de ontwikkeling van lichte materialen, knaldempers en kleine batterijen, op zoek naar het ideale evenwicht.

Kerk van Onze-Lieve-Vrouw-Lichtmis in Lieferinge


Jimmie Durham

De kunstenaar, schrijver en activist Jimmie Durham (1940) leeft al sinds 1987 buiten zijn geboorteland, dat hem is afgenomen door christenen. Uit een filmpje waarin hij religieuze liedjes zingt, kunnen we opmaken dat hij door diezelfde christenen is gevormd. Die dubbelheid vinden we ook terug in zijn sculpturen, die zowel aan totems als aan heiligenbeelden doen denken. Een van de drie sculpturen die vandaag tentoongesteld worden, ontstond trouwens als houten antwoord op de Mechelse Romboutstoren. Durham is een man van het woord, die op een prangende manier beschrijft hoe zijn broer en oom te vroeg gestorven zijn, hoe de blanken verkeerde namen geven aan bomen en hoe de zogenaamde zwarte walnoot vanuit Azië naar Amerika is gereisd. Durham is ook een man met een mes, een houtsnijder, verlangend naar de teloorgegane verfijning van het stenen tijdperk. Voortkomend uit de Cherokee-natie, die zogenaamde vreemdelingen in haar midden opnam, leeft hij op een onbereikbare planeet, losgerukt uit zijn eigen tijd.

Hospitaalkerk


Luc Deleu & TOP office

Bijgestaan door T.O.P office medewerkers Laurette Gillemot (sinds 1970), Isabelle De Smet en Steven Van den Bergh (sinds 1997) blijft architect en kunstenaar Luc Deleu (1944) onstuitbaar verder werken aan een veelvormig, zichzelf vernieuwend oeuvre dat attitudes, sculpturen, tekeningen, maquettes, teksten, stedenbouwkundige concepten en architecturale verwezenlijkingen heeft voortgebracht. In deze tentoonstelling zien we didactische panelen en een maquette die zijn voortgevloeid uit het project ‘Orban Space’, waarin T.O.P. office gestalte geeft aan een stedenbouwkundig denken op schaal van de aarde. De maquette toont een architectonische vertaling van de verschillende bestaande landvormen, waaruit aangepaste architecturale benaderingen ontwikkeld kunnen worden.

Oud Stadhuis, tweede verdieping links


Berlinde De Bruyckere

Berlinde De Bruyckere (1964) is een beeldhouwster in de rijkste, oudste betekenis van het woord: iemand die de materie laat spreken, zoals God de golem in beweging brengt of Pygmalion, door voorspraak van de godin van de liefde, een beeld maakt dat tot leven komt. Ze vertrekt daarbij van een intense omgang met de wereld: de actualiteit, films, boeken en de laatste jaren ook dans. Op een bepaald ogenblik is ze het paardenlichaam gaan benaderen als een vermomde vertolking van het menselijk lijden. Vandaag maakt ze een liggend veulen dat verwijst naar het geknevelde lam van Zurbarán. Het Nieuw Testament toont ons niet langer een wrede, straffende God, maar een God die zichzelf offert om ons te tonen hoe we onze sterfelijkheid op een waardige manier kunnen dragen. In dit nieuwe beeld van De Bruyckere smelten het Goddelijke en het menselijke samen.

Kerk van Onze-Lieve-Vrouw-Lichtmis in Lieferinge


Rik De Boe

Rik De Boe (1964) maakt verfijnde houtskooltekeningen die voortbouwen op de specifiek westerse schilderkunstige traditie waarin de dingen volume krijgen door een nabootsing van de werking van het licht. Vaak beeldt hij echter vlakke onderwerpen af: weerspiegelingen of foto’s van kunstwerken. Veel fraaie, bijna onbegrijpelijke effecten bereikt hij door het gebruik van tape. Daarbij gebeuren soms ongelukjes, die af en toe bewaard blijven, zodat de gebruikte techniek en de ontstaansgeschiedenis van het werk leesbaar blijven. Om die reden hebben we te maken met meta-tekeningen: tekeningen die ons ook iets vertellen over tekenen. Zacht als een huid zijn ze, en tegelijk denken ze. Het lijkt alsof we heel dicht bij de dingen zijn, door een betoverende techniek, maar tegelijk voelen we afstand. We staan achter een raam en we kijken naar vensters die vensters tonen. En uit het zwart ontstaat het licht.

Koepoort


Wim Delvoye

Wim Delvoye (1965) is de prins van de nachtelijke zijde van ons bestaan, daar waar alle zin ons ontglipt en waar de hele wereld met al haar vermeende waarden wordt opgeslokt door een reusachtige, prachtig geciseleerde aarsopening. Tegelijk blijft hij een romanticus, die droomt over vriendelijke huisdieren, bloemen en onschuld. Dat zien we vooral in zijn neogotische, sculpturen, waarin functionele voorwerpen worden omgezet in stalen voorwerpen die doen denken aan een nieuwe bloemschikkunst. We voelen de decadentie van de Rococo, maar ook de rigueur van het neoclassicisme. Het lijkt alsof hij de hele kunstgeschiedenis samenvat in één greep, één tijdreis, één doorgedreven droom.

Oud Stadhuis, tweede verdieping


Peter Rogiers

Peter Rogiers (1967) vertelde mij ooit: ‘Ik heb niets tegen virtuoos knutselen of mooi design, maar ik probeer iets te maken dat buiten deze gebieden valt. Ik hou niet van afgelikte dingen, ik hou van een handmatige afwerking, die leidt tot een vorm zoals de stam van mijn eerste aluminium palmboom. Het lijkt alsof die als een grote drol naar boven geperst wordt, met een mooie slingerende beweging’. Het maken van sculpturen is bij Rogiers als een ontdekkingsreis buiten de grenzen van de erkende beeldhouwkunst. Op zoek naar nieuwe vormen, de bestaande esthetica voorbij. Geen concept, maar groeiende materie. Op weg naar verder.

Lovertheater


David Claerbout

David Claerbout (1969) maakt een nieuwe soort van films, die zich op geheel eigen manieren verhouden tot het stilstaande beeld en de relativiteit van de tijd. Een bewegend beeld bestaat niet. Vermoedelijk ook niet in ons brein. We verkeren in de overtuiging dat we bewegende beelden dromen, maar vermoedelijk zijn het niet meer dan een soort van huiverende, stilstaande beeldfragmenten. In de film Travel, die in deze tentoonstelling te zien is, maken we kennis met fascinerende droombeelden die gestalte geven aan een idylle. Ergens klopt iets niet met deze beelden, maar we kunnen u hier niet vertellen wat zonder deze idylle te verstoren.

Oude Post


Isabelle Arthuis

De Franse fotografe Isabelle Arthuis (1969) maakte twee mooie fotoreeksen waarvoor ze eerst met Bretoense vissers en nadien met Bretoense landbouwers samenwerkte. De landbouwers vroeg ze naar het mooiste uitzicht op hun goed en legde dat vast bij zonsopgang. Tot nog toe werden deze foto’s enkel getoond in een overdekte markthal waar deze landbouwers hun oogst verkopen.

Graanmarkt


Els Vanden Meersch

Het oeuvre van de uit Ninove afkomstige Els Vanden Meersch (1970) toont ons beelden van een jarenlange initiatiereis die haar de voorbije jaren onder meer naar Turkije en Iran bracht. Graag verdiept ze zich in de onontwarbare kluwens van politieke, religieuze en spirituele disputen die als eigenschap hebben dat je ze nooit kan doorgronden: hoe meer je erover leert, hoe minder je erover kan zeggen. ‘Het is niet de bedoeling er zelf een warboel van te maken,’ vertelt ze, ‘maar precies te laten aanvoelen hoe onbevattelijk de dingen soms kunnen zijn.’ Tegelijk tracht ze met haar foto’s en video’s een bepaalde sfeer neer te zetten die op een onrechtstreekse manier ook bericht over haar levenshouding. Momenteel doctoreert Vanden Meersch aan de Academie van Antwerpen. Een deel van haar presentatie bestaat uit foto’s die samenhangen met dit bijzondere werkstuk.

Oud Stadhuis. Begane grond links en tweede verdieping rechts.


Koen De Decker

Koen De Decker (1975) maakt ‘space feeling patterns’: ritmische bouwsels die de omliggende ruimte lijken af te tasten, nomadische sculpturen met een verborgen wiskundig grondplan. Zo ook de sculptuur ‘Corridor of Space’, die misschien doet denken aan een wuivende vin of vleugel, maar voortspruit uit een strak geometrisch patroon. We ervaren het organische, het ronde of het onbevattelijke vanuit een zich ontplooiend, vierkantig denken dat tot leven lijkt te komen. In de voormalige Abdijkerk vestigt een trapje onze aandacht op het atmosferische perspectief van de houten bas-reliëfs: opnieuw een overstijgen van het louter geometrische, in een ontroerende poging de ruimte bijna voelbaar te maken.

Abdijsite en Oude Post


Rinus Van de Velde

De tekeningen van Rinus Van de Velde (1983) verhalen altijd over geestelijke reizen die de gestalte aannemen van avontuurlijke belevenissen van ontdekkingsreizigers, wetenschappers of kunstenaars. Oorspronkelijk vertrok hij van bestaande foto’s, maar vandaag bouwt hij decors die gefotografeerd worden. Namaak palmbomen staan dan model voor een gedroomd oerwoud en worden omgezet in grijswaarden die nieuwe, fictieve verhalen oproepen. De kunstenaar droomt zich af in verzonnen avonturen, die ons aanspreken omdat ze beantwoorden aan clichématige, romantische verwachtingen. De tekeningen worden gemaakt met pastelkrijt op glad gemaakt papier of doek. Daardoor verkrijgt de kunstenaar mooie grijzen. Tegenwoordig tracht hij snelle en nauwgezette manieren van tekenen af te wisselen om een boeiend beeldritme te bekomen.

 

Oud Stadhuis, eerste verdieping links.


Karl Philips

Karl Philips (1984) leeft als een nomade. Hij woont in een moderne woonwagen en werkt in een voormalig lunapark dat werd omgebouwd tot atelier. Al zijn werk vertrekt van onvermoede mogelijkheden van de semipublieke ruimte. Zo bouwde hij een opvouwbaar en verplaatsbaar appartement voor een dakloze, dat opgehangen kan worden aan de achterzijde van billboards. Of hij liet mensen wonen in huisjes die werden ingericht in wagentjes met driehoekige opbouw waarmee reclame wordt gemaakt langs de weg. De kosten werden betaald met de opbrengst va de reclame. In deze tentoonstelling zien we een beveiligde slaapplek voor een dakloze. Drie automaten waarmee warme drank, frisdrank en snoep wordt verkocht, worden beveiligd door een gelaste kooi. Aan de bovenzijde wordt deze kooi verlengd met een afsluitbaar segment dat een matras bevat. De sculptuur is te zien in een kerk, vanouds een schuilplek voor vluchtelingen en daklozen.

Kerk van Onze-Lieve-Vrouw-Lichtmis in Lieferinge


Sam Weerdmeester

De uit Nederland afkomstige fotograaf Sam Weerdmeester (1984) maakt fotoreeksen die de leegte zwaarte verlenen. In 2015 publiceerde hij een 3000 pagina’s tellend boek waarin de lezer kennis maakt met honderden studentenverblijven. Fantasieloos en anoniem. Hij verzamelt ook gevonden amateurbeelden die op een soortgelijke verpletterende manier gestalte geven aan geesteloosheid en eentonigheid. Soms organiseert hij zo een minieme gebeurtenis, een onooglijk verschil, waardoor we kunnen blijven ademen. Zijn laatste foto’s zijn vernuftige pogingen tot een scherpe registratie van zachtjes deinende boten. Haast onmerkbaar zet hij de deur open voor een nieuwe poëzie.

Amfitheater voor CC De Plomblom


Gijs Milius

De uit Nederland afkomstige Gijs Milius (1985) behoort tot de soort kunstenaars die dingen proberen te maken die geen kunst meer zijn. Voor deze tentoonstelling zal hij muziek maken die misschien geen echte muziek is. De kunstgrepen van de street art machtig, tracht hij schilderijen te maken die nog verder gaan, die er op een amechtige, krachteloze manier niet in lijken te slagen échte street art, échte decors of échte schilderijen te zijn. Ze zijn iets anders, dat nieuw is. Op een soortgelijke manier maakt hij sculpturen die geen kunstvoorwerpen willen zijn. Je denkt dat je iets ziet, maar dan is het al weg, als een zichzelf oplossend obstakel. Tegelijk is Milius een wild denker. Beeld na beeld, idee na idee wordt uitgespuwd. Samen wandelen we de oprijlaan van het gemeentehuis af, op weg naar de straat. Daar aangekomen, op tien meter van een rotonde, zegt hij: ‘Hier een rotonde. En in het midden een sculptuur van Nico of Gauthier’. En hij heeft gelijk. Er zijn veel te weinig rotondes in ons land. Zichzelf oplossend obstakels! Overal!

Graanmarkt


Nico Bourthoumieux

Nico Bourthoumieux (1985) is afkomstig uit de Pyreneeën. ‘Als je opgroeit tussen de bergen,’ vertelt hij, ‘heb je soms de indruk minder dan niets te zijn’. In de kern van Bourthoumieux’s werk huist een duisternis die het een overtuigende, prangende zwaarte verleent. Zijn werk is gegrond in zijn bestaan. Er woont een hard Frankrijk in, een harde wereld, waarin mensen even onverschillig zijn als bergen. Uit deze nacht ontspringt weinig kleur. De glans van gepolijst staal, soms, de glans van teer, het levendige gewriemel van visuele ruis, en soms een beetje wit. De personenwagen die hij heeft gevuld met strooizout doet denken aan de autowrakken die je in veel Franse tuinen aantreft. Uit de hardheid het licht. En na een bezoek aan de verloederde kaaischool, die de voorbije maanden te lijden had onder verschillende pogingen tot brandstichting, besluit hij speciaal voor deze plek en haar lusteloze gebruikers nieuwe schilderijen te maken, die ter plaatse getoond zullen worden, weerloos en onbeschermd.

Abdijsite, Oud Stadhuis, Koepoort, Oude Post, Kerk van Onze-Lieve-Vrouw-Lichtmis in Lieferinge


Gauthier Oushoorn

Gauthier Oushoorn (1986) maakt sculpturen en sculpturale installaties die vertrekken vanuit neutrale wetmatigheden: de eigenschappen van een houtsoort of bepaalde geometrische verhoudingen. Zo zet hij zijn ego in de kast en laat hij materialen en technieken spreken. Vaak tref je in zijn werk zowel een strak patroon als een golvende of grillige lijn aan. De speelse tussenruimte getuigt van een gevoel voor humor, dat de kunstenaar op een verfrissende manier alsnog aanwezig maakt. De dingen worden gebroken, getorst, geplooid, doorgesneden of verschoven. Er wordt gemeten, gepuzzeld en getoverd. Sommige principes heeft hij ontleend aan het Nabije Oosten. Zijn poëzie is ingehouden, minimaal, verfijnd. Hij toont de lucht en het water. En tegelijk reist hij naar het hart van het hout.

Abdijsite en Oude Post


Max Pinckers

De in Azië opgegroeide, Belgische fotograaf Max Pinckers (1988) maakte de voorbije jaren fotoreeksen in Thailand, India, Japan en Kenya. Pinckers verschuift onze manier van kijken om dezelfde dingen op een nieuwe, frisse, poëtische manier te tonen. Momenteel reist hij door de Verenigde Staten, waar hij twee nieuwe foto’s voor Krasj zal maken. Niet gelovend in de mogelijkheid van objectieve, documentaire fotografie, zoekt hij naar strategieën om de clichés waarvan fotografen zich bedienen (en die de weergegeven werkelijkheid altijd kleuren) zichtbaar te maken. Tot nog toe deed hij dat bijvoorbeeld door een manifest gebruik van artificiële belichting, het inzetten van figuranten of het manipuleren van rekwisieten, maar ook door het samenstellen van virtuoze boeken waarin verschillende benaderingen van een thema door elkaar geweven worden.

Hospitaalkerk


Doug Eynon

De uit Groot-Brittannië afkomstige Doug Eynon (1989) maakt tekeningen, schilderijen, sculpturen en sculpturale installaties die gestalte geven aan een soort van dagdromen: onbestaande, op een onbegrijpelijke manier misschien met elkaar verbonden plekken waar voorwerpen elkaar op een ongebruikelijke manier ontmoeten. Plotseling zit een plant vervat in een muur. Een opening in een muur biedt ons een blik op een tafel waaronder het lijkt te regenen of op een zwarte vijver met een concentrisch rimpelend oppervlak. Voor deze tentoonstelling bouwt Eynon een grote ruimte om tot een kijkdoos, die vanuit een andere ruimte kan worden waargenomen. Niemand weet wat er te zien zal zijn, maar vermoedelijk zal het lijken alsof we in zijn hoofd kunnen kijken en getuige kunnen zijn van een van de incongruente ontmoetingen die daar dagelijks plaatsvinden.

Oude Post


Montagne de Miel, 31 augustus 2016