Hans Theys

 

__________

Hans Theys

 

 

Vrijheid Vandaag  

 

Naar aanleiding van de viering van de bevrijding na de Tweede Wereldoorlog, werd deze editie van het tweejaarlijkse Kunstenfestival Aardenburg in het teken geplaatst van de vrijheid.

     Voor Baruch Spinoza, een ingeweken Portugese Jood die spreekrecht had in het vrije Nederland, bestond vrijheid in het aanvaarden van de noodzakelijkheid. Vrij is, wie zich niet stukloopt op de onveranderlijkheid van de wereld of, zoals Nietzsche het iets pathetischer uitdrukte, zijn noodlot durft te omarmen. In die zin kunnen we vrijheid zien als een verlossing van onwerkelijke verlangens of buitensporige driften.

     De grootste gevangenis van de mens, echter, lijkt niet te bestaan in de begrensdheid van zijn of haar mogelijkheden en die van de wereld, maar in een steeds weer opgeslorpt worden door een gewoontedenken dat ons belet te zien dat sommige zaken wél kunnen veranderen.

     Humor en poëzie tonen barsten in dit gewoontedenken. De lach en de ontroering werken bevrijdend. Ze tonen onze gedachten opnieuw in hun ware gedaante: als conventies die ooit werkzaam zijn geweest, maar ons vandaag misschien beletten van op een alerte, beweeglijke, speelse, nederige, onderzoekende, door het niet-weten gedreven manier om te gaan met de almaar in beweging zijnde werkelijkheid.

     Kunstwerken nemen onze blinddoek weg. Ze plaatsen
ons in een ontbloot heden, waar oude gedachten minder greep hebben op ons gemoed en op onze handelingen.

     Op een vergelijkbare manier komen oorspronkelijke kunstenaars tot nieuwe kunstwerken door conventies te negeren of te overstijgen, door via een oefenende omgang met de dingen meer mogelijkheden te ontdekken, door zo eerlijk mogelijk naar zichzelf te kijken, door hun schaamtegevoelens te overwinnen en zich kwetsbaar op
te stellen.

     Door te doen wat ze doen, eisen kunstenaars het recht op te zijn wie ze zijn, zoals ze zijn, waar ze zijn, vandaag. Zo maken ze plaats voor zichzelf, voor hun manier van handelen en zijn, maar ook voor ons. En door hun onderlinge verschillen maken ze ook plaats voor verscheidenheid, voor het gesprek, voor echt denken en vrij handelen.

     Kunst is een actualisering van de vrijheid: een aftasten van de grenzen van het bereikbare en een reikhalzend uitkijken naar het onbereikbare. Het aftasten van de grens tussen het bestaande en het mogelijke. Een werkelijk in de wereld staan, met open vizier.

 

 

Montagne de Miel, 30 maart 2019